Margin là gì? Sử dụng margin như thế nào để tối ưu nhất?

Nếu bạn đầu tư mà nghe thấy ai đó nói về việc “sử dụng margin” và không hiểu nó là gì thì đây chính là bài viết dành cho bạn.

Trong bài viết này, tôi sẽ chia sẻ tất cả các vấn đề quan trọng nhất trong việc sử dụng margin để…

…bạn không mất tiền oan, đồng thời vẫn có thể gia tăng lợi nhuận của mình.

Đầu tiên, bạn có thể hiểu đơn giản, margin chính là VAY TIỀN.

P/s: Nếu bạn muốn học đầy đủ từ A-Z về đầu tư chứng khoán, hãy bắt đầu với lớp học (miễn phí) của GoValue: Hướng dẫn đầu tư chứng khoán cho người mới bắt đầu (từ A – Z)

Margin là gì?

Margin (hay vay margin) là 1 thuật ngữ thông dụng trong đầu tư chứng khoán (còn gọi là giao dịch ký quỹ, hay Đòn bẩy tài chính) là việc bạn có thể VAY TIỀN của công ty chứng khoán để mua thêm cổ phiếu. Chính vì thế, khi vay margin, bạn có thể mua thêm nhiều cổ phiếu hơn và sử dụng chính những cổ phiếu này để đảm bảo khoản vay.

Ví dụ

Giả sử hiện tại bạn đang sở hữu 10.000 cổ phiếu REE với tổng giá trị 300 triệu VNĐ.

Cơ cấu tài sản ròng của bạn sẽ như sau:

Khi đó, mặc dù bạn không còn tiền mặt nhưng công ty chứng khoán sẽ cho bạn vay tiền để mua thêm cổ phiếu.

Hiểu đơn giản, giao dịch margin là giống như 1 giao dịch cho vay cầm cố. Cụ thể:

• Công ty chứng khoán cho bạn vay tiền để mua thêm cổ phiếu
• Tài sản cầm cố chính là giá trị cổ phiếu hiện có trong danh mục (trong ví dụ trên là 300 triệu cổ phiếu REE)

Trong phần dưới đây chúng ta sẽ tìm hiểu chi tiết hơn về giao dịch này, cách thức sử dụng, tỷ lệ ký quỹ và những ngưỡng rủi ro quan trọng.

Cổ phiếu nào được phép giao dịch ký quỹ?

Những cổ phiếu được phép giao dịch ký quỹ là những cổ phiếu được các công ty chứng khoán đồng ý cho vay.

Thông thường, mỗi công ty chứng khoán sẽ có 1 danh sách riêng những cổ phiếu nào được cấp margin.

Ví dụ, bạn có thể vào đây để xem danh sách của Vndirect:

Trong danh sách này, bạn sẽ thấy có cột: Tỷ lệ tính sức mua mới.

Tỷ lệ đó là tỷ lệ ký quỹ margin, do công ty chứng khoán quy định và quyết định đến việc bạn sẽ vay được bao nhiêu tiền, dựa trên số cổ phiếu hiện có của bạn.

Bạn có thể được vay bao nhiêu tiền?

Số tiền mà công ty chứng khoán có thể cho bạn vay phụ thuộc vào 3 yếu tố:

• Thứ nhất, cổ phiếu bạn đang nắm giữ là cổ phiếu gì. Cổ phiếu của bạn có chất lượng càng cao thì công ty chứng khoán sẽ cho bạn vay nhiều hơn.
• Thứ hai, tùy từng thời điểm thị trường. Cụ thể: trong những giai đoạn thị trường tích cực, bạn sẽ được vay nhiều hơn.
• Thứ ba, tùy vào tỷ lệ ký quỹ yêu cầu của từng công ty chứng khoán đặt ra.

Ví dụ:

Bạn có 100 triệu và bạn muốn vay margin để mua cổ phiếu Vincom Retail (mã chứng khoán: VRE). Hiện tại, VRE đang được công ty chứng khoán cho vay margin với tỷ lệ 50%. Khi đó:

• Bạn sẽ có 200 triệu để mua VRE, trong đó
• 100 triệu là vốn tự có của bạn
• 100 triệu là do công ty chứng khoán cho bạn vay

Tất nhiên, khi bạn vay tiền của họ, bạn sẽ phải trả lãi vay. Đây là 1 yếu tố quan trọng mà bạn cần cân nhắc trước khi sử dụng margin.

Lãi suất vay margin là bao nhiêu?

Lãi suất vay margin được quy định vào từng thời điểm tùy theo từng công ty chứng khoán.

Thông thường mức lãi suất được tính theo ngày. Ví dụ: 0.0370%/ngày.

Nhìn thì có vẻ rất ít, còn chưa đến 0.1% nhưng nếu tính lãi kép từng ngày, đây là 1 con số không hề nhỏ.

Cụ thể: 0.037%/ngày sẽ tương ứng với: 14.5%/năm.

Đây là 1 mức rất cao nếu so với mức lãi suất tiết kiệm chỉ 5%/năm hiện tại.

Tips: bạn có thể thương lượng với công ty chứng khoán để được áp dụng 1 mức chính sách lãi suất ưu đãi hơn (bạn sẽ mặc định bị áp dụng mức lãi vay cao nhất nếu bạn không thương lượng).

Giá cổ phiếu ảnh hưởng như thế nào khi dùng margin?

Tùy vào xu hướng thị trường mà ảnh hưởng của việc vay ký quỹ sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến lãi-lỗ trong khoản đầu tư của bạn sẽ khác nhau. Cụ thể:

Khi cổ phiếu tăng giá

Nếu bạn đang dùng margin mà cổ phiếu tăng giá thì bạn sẽ có được lợi nhuận nhiều hơn. Đồng thời giá trị tài sản ròng tăng lên.

Bạn có thể tiếp tục được mua thêm cổ phiếu để gia tăng lợi nhuận nhanh hơn.

Khi cổ phiếu giảm giá

Nếu bạn đang vay ký quỹ mà cổ phiếu giảm giá thì lúc này giá trị tài sản ròng sẽ giảm tương ứng với tỉ lệ đòn bẩy mà bạn đang sử dụng.

Ví dụ, nếu bạn dùng tỉ lệ đòn bảy 1:2 thì sẽ lỗ gấp 2 lần bình thường, dùng tỉ lệ đòn bảy 1:3 thì sẽ lỗ gấp 3 lần bình thường.

Call margin là gì?

Call margin là việc công ty chứng khoán thông báo cho bạn rằng, bạn cần nạp thêm tiền vào tài khoản chứng khoán để đảm bảo mức ký quỹ margin tối thiểu theo quy định của họ.

Việc này thường xảy ra khi bạn vay margin quá nhiều và giá cổ phiếu giảm mạnh (bạn có thể xem “Phụ lục: Cách tính tỷ lệ ký quỹ margin” để hiểu rõ hơn cách thức hoạt động của margin nha).

Khi giá trị tài sản ròng bị giảm, công ty chứng khoán sẽ yêu cầu bạn thực hiện việc bổ sung thêm tài sản đảm bảo là tiền hoặc cổ phiếu.

Nếu bạn không bổ sung thêm tài sản đảm bảo thì sẽ phải bán bớt cổ phiếu ra để giảm tiền vay, đưa tỉ lệ ký quỹ margin về đúng quy định của công ty chứng khoán.

Thực tế là, công ty chứng khoán có thể bán bất kỳ chứng khoán nào trong danh mục đầu tư của bạn mà không bắt buộc phải hỏi ý kiến của bạn trước (được gọi là force sell, quyền bán bắt buộc).

Khi đó, hiểu 1 cách đơn giản là giống như việc bạn bị TỊCH THU TÀI SẢN.

Sử dụng margin như thế nào cho hiệu quả?

Hiện nay, lãi suất cho vay ký quỹ của các CTCK giao động từ 11%-14%.

Do đó, nếu tỷ lệ lợi nhuận trên vốn đầu tư của bạn không lớn hơn ~ 14% thì coi như bạn bị thua lỗ, và việc sử dụng margin được xem là không hiệu quả.

Mặt khác, tỷ lệ lãi suất này cũng chiếm một phần lớn trong lợi nhuận của nhà đầu tư nếu họ đầu tư có lời.

Vì vậy,  cách sử dụng hiệu quả đòn bẩy tài chính là…

Sau khi trừ đi các chi phí lãi vay ký quỹ, bạn vẫn có lợi nhuận và chỉ dùng khi thị trường rõ xu hướng và có chiến lược rõ ràng.

Nếu bạn nhà đầu tư mới tham gia thị trường, cách tốt nhất là hạn chế dùng margin trong mỗi lần giao dịch.

Khi bạn đã “sống sót” trên thị trường được từ 3-5 năm thì mới nên sử dụng với tỷ lệ nhỏ và phải có chiến lược quản lý vốn hợp lý trước khi vào lệnh.

Để hiểu chi tiết hơn về cách sử dụng margin, bạn có thể tham khảo video hướng dẫn của GoValue nhé:

——————————

Vậy tóm lại…

Bạn có nên vay margin không?

Đồng ý việc sử dụng Margin trong chứng khoán có thể cho bạn mức lợi nhuận cao vượt trội.

Nhưng có lẽ bài học từ cuộc khủng hoảng năm 2008 vẫn còn nguyên đó.

Tôi thật lòng khuyên bạn không nên vay margin nếu bạn chưa có từ 2 – 3 năm kinh nghiệm đầu tư chiến thắng thị trường.

Nghĩa là, nếu trong 3 năm liền bạn thực sự kiếm được tiền từ chứng khoán:

1. Danh mục của bạn có lãi
2. Lãi của bạn cao hơn so với mức tăng của thị trường chung

…thì khi đó, bạn có thể bắt đầu sử dụng margin để gia tăng lợi nhuận cho mình.

Có rất nhiều lý do khiến tôi khuyên bạn nên làm như vậy.

Nhưng sau cùng có 3 điều tôi cho là quan trọng nhất:

Nếu bạn là người mới, không có nhiều kinh nghiệm

Qua nhiều năm, tôi chứng kiến không ít nhà đầu tư kinh nghiệm phải trả giá vì quá tự tin FULL MARGIN.

Và khởi đầu, họ đều nói với tôi sẽ chỉ thử một chút…

Bạn chỉ nên bắt đầu với giao dịch ký quỹ khi đã biết cách kiểm soát rủi ro và làm chủ cảm xúc.

Áp lực ký quỹ, trả lãi vay có thể dẫn đến các quyết định sai lầm

Thông thường khi bạn đã sử dụng đến Margin, tức tiền thực có là không đủ cho nhu cầu đầu tư.

Nhưng…

Khi vay ký quỹ, công ty chứng khoán yêu cầu bạn đảm bảo mức ký quỹ tối thiểu.

Vô hình chung, bạn luôn phải đối mặt với áp lực cổ phiếu giảm giá thì phải bổ sung ký quỹ như thế nào?

Khi đó việc ra các quyết định sẽ không còn được chính xác.

Mặt khác, thời gian đến hạn cho mỗi khoản vay chỉ vỏn vẹn 3 tháng, nên nếu bạn dùng Margin để đầu tư dài hạn là một sai lầm lớn.

Chưa kể, với mức lãi vay hiện tại tôi tin bạn sẽ phải cân nhắc lại.

Rủi ro từ thay đổi chính sách Margin

Chính sách margin của từng mã cổ phiếu được các công ty chứng khoán quy định và…

…bạn phải tuân theo “luật chơi” của họ.

Giả sử bạn đang full margin ở tỷ lệ 50% và công ty chứng khoán thay đổi chính sách, giảm xuống 20% (hoặc tệ hơn là, CẮT MARGIN).

Khi đó, bạn sẽ ngay lập tức bị call margin, phải nộp tiền hoặc bán cổ phiếu để duy trì tỷ lệ ký quỹ mới.

Nếu bạn không có tiền nộp vào, khả năng cao bạn sẽ bị force sell.

Và trong đầu tư, chẳng ai lại muốn bị force sell 1 lần nào trong đời cả.

Tóm lại…

Bạn chỉ nên vay margin trong những trường hợp sau:

• Chỉ nên vay khi bạn là một người có kinh nghiệm lâu năm. Nếu bạn chưa có kinh nghiệm thì không nên sử dụng.
• Chỉ vay khi thị trường có dấu hiệu tăng trưởng rõ ràng. Thị trường ở giai đoạn lình xình cũng không nên sử dụng margin.
• Chỉ nên vay trong các giao dịch ngắn hạn. Nếu đầu tư lâu dài thì margin không phải một lựa chọn khôn ngoan.
• Chỉ nên vay để đầu tư vào các cổ phiếu có tính thanh khoản tốt như Cổ phiếu cơ bản, cổ phiếu Bluechip. Với các cổ phiếu có lợi nhuận quá thấp thì không nên dùng margin

————————————————————–

Lời kết

Trong đầu tư, margin luôn được ví như một con dao hai lưỡi.

Sử dụng margin có thể giúp bạn kiếm được lợi nhuận lớn chỉ với lượng vốn nhỏ, nhưng cũng vì nó mà thành quả của bạn cũng có thể bị xóa sạch.

Vì thế việc sử dụng đòn bẩy margin là hết sức mạo hiểm

Nhiều nhà đầu tư giá trị như Warren Buffett, cũng không ít lần cảnh báo về sự nguy hiểm của việc sử dụng đòn bẩy trong đầu tư.

Nếu bạn muốn khoản đầu tư của mình được đảm bảo, chống chọi qua những giai đoạn xấu của thị trường

Thì lời khuyên tốt nhất là bạn chỉ nên sử dụng tiền mặt để đầu tư.

Hoặc bạn có thể tìm hiểu thêm một cách sử dụng đòn bẩy khác an toàn hơn, đó chính là Chứng quyền có đảm bảo.

Cuối cùng…

Hãy để lại comment ở phía dưới nếu bạn có câu hỏi về vấn đề này.

Phụ lục: Cách tính Tỷ lệ ký quỹ margin

Công thức tính Tỷ lệ ký quỹ margin:

Tỷ lệ ký quỹ hiện tại = Tài sản ròng / Giá trị danh mục

Trong đó:

Tài sản ròng là giá trị của lượng cổ phiếu bạn đã mua sau khi đã trừ nợ vay margin (gồm cả gốc và lãi), tính theo giá thị trường hiện tại.

Giá trị danh mục là giá trị của lượng cổ phiếu bạn đã mua từ tiền thực có và tiền nợ vay margin (bao gồm cả gốc và lãi vay).

Ví dụ ở trên:

Cơ cấu tài sản ròng của bạn như sau:

Nếu bạn sử dụng margin vay thêm 150 triệu để mua tiếp cổ phiếu REE.

Cơ cấu tài sản của bạn sẽ là:

Giả định giá cổ phiếu REE vẫn đang giữ nguyên.

Khi đó, tỷ lệ ký quỹ hiện tại của bạn sẽ là:

Tỷ lệ ký quỹ hiện tại = 300/550 = 55%

Hiểu 1 cách ngắn ngọn như sau:

• Ví dụ nếu bạn đang có tài sản là 100 triệu (cả tiền và cổ phiếu), công ty chứng khoán cho phép bạn mua cổ phiếu đến 150 triệu (hay, “sức mua” = 150 triệu), khi đó, tỷ lệ đòn bẩy là 1:1.5.
• Nếu công ty chứng khoán cho phép bạn mua đến 200 triệu, thì tỷ lệ đòn bẩy là 1:2.

Tuy nhiên, bạn cần phải hiểu rằng…

• Thứ nhất, giá cổ phiếu luôn biến động mỗi ngày, từ đó giá trị danh mục và giá trị tài sản ròng cũng biến động theo.
• Thứ hai, ngoài phần nợ gốc vay margin, mỗi ngày bạn sẽ phải trả lãi vay margin, tương ứng với mức lãi suất khoảng 12 – 14%/năm.

Vì vậy, giá trị tài sản ròng của bạn sẽ biến động mỗi ngày và làm thay đổi tỷ lệ ký quỹ margin.

Tỷ lệ ký quỹ margin càng giảm (càng thấp) thì càng rủi ro.

Khi tỷ lệ ký quỹ nhỏ hơn 50% nghĩa là tài sản ròng của bạn đang thấp hơn số nợ margin mà bạn phải trả.

Để phòng tránh rủi ro tổn thất khi sử dụng margin, bạn nhất định phải biết 3 ngưỡng Margin quan trọng sau đây:

Margin sau mua

Mặc dù, mỗi mã chứng khoán sẽ có tỷ lệ Margin khác nhau 50%, 60%…

Nhưng không phải lúc nào bạn cũng có thể vay tối đa.

Các công ty chứng khoán thường sẽ quy định giới hạn Tỷ lệ ký quỹ Margin sau mua tối thiểu là 50%.

Điều đó có nghĩa là:

Tỷ lệ Margin hiện tại của bạn đang dưới 50% bạn sẽ không thể vay thêm.

Nếu muốn vay thêm?

Bạn phải bổ sung ký quỹ bằng tiền, chứng khoán hoặc bán bớt những cổ phiếu kém hiệu quả nhằm tăng tỷ lệ Margin.

Tiếp tục ví dụ ở trên:

• Giả sử giá trị cổ phiếu REE giảm 10%, và
• Giả sử lãi vay margin phải trả là 10 triệu đồng (chú ý, mức lãi vay càng lớn nếu thời gian bạn vay càng lâu, lãi suất quy đổi khoảng 12 – 14%/năm)

Khi đó, cơ cấu tài sản của bạn sẽ như sau:

Bạn có thể thấy:

• Giá trị cổ phiếu REE chỉ còn 495 triệu (giảm 10% từ mức 550 triệu)
• Ngoài phần nợ gốc vay margin 250 triệu, bạn còn phải trả thêm 10 triệu tiền lãi vay

Tỷ lệ ký quỹ khi đó sẽ giảm xuống chỉ còn 47%.

Vậy rủi ro ở đây là gì?

Nếu bạn không vay margin, mức lỗ của bạn sẽ là: 300 triệu x (-10%) = 30 triệu.

Nhưng vì bạn có vay nợ margin để mua cổ phiếu, mức lỗ trên tổng giá trị cổ phiếu tăng thêm. Đồng thời, bạn phải trả thêm cả lãi vay margin.

Vì vậy, mức lỗ của bạn sẽ là:

• Lỗ từ cổ phiếu: 550 triệu x (-10%) = 55 triệu.
• Nợ từ lãi vay margin: 10 triệu.
• Tổng lỗ: 65 triệu.

Hoặc bạn có thể tính nhanh bằng chênh lệch giữa Giá trị tài sản ròng và phần Vốn đầu tư ban đầu của bạn:

Cụ thể:

Tổng lỗ khi vay margin = 235 triệu (tài sản ròng) – 300 triệu (vốn ban đầu) = -65 triệu

Bạn có thể thấy, việc sử dụng margin đã làm tăng mức lỗ của bạn lên gấp đôi, từ 30 triệu thành 65 triệu.

Đây là mặt rủi ro của giao dịch margin.

Ở chiều ngược lại, khi giá trị cổ phiếu tăng lên thì mức lãi của bạn cũng tăng lên rất nhiều (cách tính tương tự).